Mehmet Ali Çetinkaya

Dünyanın her yerinde böyle midir bilmiyorum ama Türkiye’de miadını doldurmuþ birçok bilgi, uzunca yıllar tedavülde kalmaya devam eder. Bu araþtırma yazısının çıkıþ nedeni de, Gençlerbirliði ile transfer kelimelerinin aynı cümlede kullanıldıðı an akla gelen ve zaman geçirilmeden dillendirilen, iþte öyle bir bilgi; “Gençlerbirliði çok iyi transfer yapar. 3’e alır, 5’e satar!”

Peki, gerçekten de öyle mi? Sürekli altyapısıyla övünen Kırmızı-Siyahlılar, gerçekten de transferde hep karlı mı çıkıyorlar?

Bilginin Çıkıþ Noktası

1994-1995 sezonunun ardından Gençlerbirliði, (muhtemelen) o güne kadar yaptıðı en karlı transferine imzasını attı. Fenerbahçe, Kırmızı-Siyahlıların altyapısında yetiþen Tarık Daþgün için dönemin parasıyla 100 Milyar TL (Mayıs 1995’deki dolar kuruna göre yaklaþık 2,5 milyon $) ödedi. Muhtemelen bu transferden sonra filizlenmeye baþlanan bu bilgi, aynı yıllarda kulüp baþkanı Ýlhan Cavcav’ın bizzat izleyerek, Türkiye futbolu için o günlerde bakir bir kıta olan Afrika’dan transfer ettiði Kona, Moshoeu ve Kushe’nin futbolseverlerin aklında bıraktıðı baþarı izleriyle serpilip büyüdü.

Ýþin garip yanı ise, Moþe-Kona-Kuþe diye slogan haline gelen bu üç futbolcudan birinin Kocaelispor ve diðer ikisinin Antalyaspor’a diþe dokunur bir para bırakmadan gitmeleriydi. Ama olsun, sonuçta bilgi bir kere hafızaya kaydedilmiþti!

Araþtırma Hakkında

Araþtırmaya, gencler.org için topladıðım ve son 10 sezonda Alkaraların formasını giymiþ futbolcuların bilgileri ıþıðında baþladım. Bu “hazır” bilgiler bir yandan araþtırmanın çerçevesini belirginleþtirdi, bir yandan da iþimi kolaylaþtırdı. Ýkinci aþamada, futbolcuların geldikleri sezon içinde ya da sonunda gidip gitmediklerini, giden oyuncuların nereye gittiklerini, her sezon ortalama kaç transfer yapıldıðını ve bahsi geçen futbolcuların altyapıdan olup olmadıklarını araþtırdım. Üçüncü aþamada, ilgili sezonlarda görev baþında olan teknik direktörleri tabloya ekledim. Dördüncü ve son aþamada ise, araþtırmanın en önemli bilgileri durumunda olan bonservis bedellerini bulmaya çalıþtım. Bunun için gençler.org’un haber arþivini, gazete kupürlerini, internet ve transfermarkt’ı kullandım. Ama yine de bir sürü futbolcunun Gençlerbirliði’ne geliþ ve gidiþ fiyatlarına ulaþamadım. Birkaç kaynaktan birden farklı bonservisi rakamlarına ulaþtıysam, en “mantıklı” olanı seçmeye gayret ettim.

Rakamlar

2004-2005 sezonundan bugüne kadar 185 farklı futbolcu Kırmızı-Siyahlı formayı giymek için kulüple anlaþma saðladı. Sezonluk olarak düþünüldüðünde, aynı dönemde 367 futbolcu takımın kadrosunda yer aldı. Yani son 10 yılda Gençlerbirliði’nin sezon baþına düþen ortalama futbolcu sayısı 37 idi.

Transfer Edilen ve Aynı Sezon Gidenler

Gençlerbirliði, 2004-2005 sezonundan 2012-2013 sezonunun sonuna kadar toplam 168 futbolcu transfer etmiþ. Bu futbolculardan 78’i geldiði sezon içinde (genelde zarar edilerek) satılmıþ ya da kiralanmıþ. Ki bu rakam, sezonluk olarak “büyük umutlarla” transfer edilen oyuncuların %47’sine tekabül ediyor. Kısaca her sezon gelen oyuncuların yarısı aynı sezon içinde ya da sonunda gönderiliyor.

Burada ufak bir parantez açarsak, üst paragraftaki rakamlara Gençlerbirliði’nin altyapıdan as kadroya getirdiði oyuncular da dâhil. Fakat aynı sezon içinde as kadroya alınan ama aynı sezon kiralanarak ya da satılarak kadrodan düþürülen futbolcu sayısı sadece 12. Bir baþka deðiþle üste bahsi geçen futbolcuların yalnızca %15’i.

Para Para Para

Üsteki ısınma bilgilerinin ardından bu yazının kaleme alınma nedeni olan para mevzusuna girmenin tam zamanı.

2004-2013 yılları arasında Gençlerbirliði Spor Kulübünün “3’e alır 5’e satar” inancını tam olarak olmasa da, en azından karlı satıþ anlamında destekleyen futbolcular sırasıyla þöyle;

Souleymane Youla: 1 Milyon Euro'ya alındı, 1.25 Milyon dolara satıldı.
Christian Andre Jardler: Bonservissiz geldi, 300 Bin Euro'ya satıldı.
Ali Cansun Begeçarslan: Bonservissiz geldi, 250 Bin TL'ye satıldı.
Ayman: 500 bin Euro'ya alındı, 850 Bin Euro'ya satıldı.
Risp: 300 Bin Euro'ya alındı, 1 Milyon Euro'ya satıldı.
Draman Haminu: 220 Bin Euro'ya alındı, 3 Milyon Euro'ya satıldı.
Nick Carle: 250 Bin Euro'ya alındı, 900 Bin Euro'ya satıldı.
James Troisi: Bonservissiz geldi, 700 Bin Euro'ya satıldı. (Kulübün isteði dıþında gitti ama sonuçta para paradır!)
Burhan Eþer: 100 Bin Euro’ya alındı, 600 Bin Euro’ya satıldı.
Mustafa Pektemek: 500 Bin Euro'ya alındı, 4 Milyon Euro'ya satıldı.
Orhan Þam: Altyapıdan geldi, 3,5 Milyon Euro'ya satıldı.
Soner Aydoðdu: Altyapıdan geldi, 2,25 Milyon Euro'ya satıldı.
Aykut Demir: Bonservissiz geldi, 2,9 Milyon Euro'ya satıldı.

Aralarında oldukça baþarılı transferlerin olduðu bir gerçek fakat madem para hakkında konuþuyoruz o zaman, Kayserispor’un son dönemde sattıðı 3 futbolcudan 22,7 Milyon Euro kar ettiðini de bilmekte fayda var. Rakamlar þöyle (Gökhan Ünal’a dikkat!);

Mehmet Topuz: Erciyesspor’dan bonservissiz olarak alıp, 9 Milyon Euro’ya Fenerbahçe’ye sattı.
Nordin Amrabat: PSV’den 1,10 Milyon Euro’ya alıp, 8,60 Milyon Euro’ya Galatasaray’a sattı.
Gökhan Ünal: Gençlerbirliði’nden 5 Bin Euro’ya alıp, 6,20 Milyon Euro’ya Trabzonspor’a sattı.

Þimdi de Gençlerbirliði’nin zarar ettiði futbolculara bakalım;

Filip Daems: 400 Bin Euro bonservisle alındı, 300 Bin Euro'ya satıldı.
Igor Bogdanovic: 350 Bin Dolar'a alındı, bonservissiz satıldı.
Tuna Üzümcü: 100 Bin Euro’ya alındı, bonservissiz satıldı.
David Solomon Abwo: 200 Bin Euro bonservisle alındı, bonservissiz satıldı.
Josip Skoko: 1 Milyon 350 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Mickael Josiph Nicoise: 250 Bin Euro'ya alındı, 125 Bin Euro'ya satıldı.
Marco Zoric: 1 Milyon Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Nikola Petkovic: 500 Bin Euro'ya alındı, 400 Bin Euro'ya satıldı.
Kahe: 350 Bin Euro’ya alındı, bonservissiz satıldı.
Promise Isaac: 400 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Sandro da Silva Mendonca + Tozo: 600 Bin Euro'ya alındılar, bonservissiz satıldılar.
Bruce Jose Djite: 1 Milyon 200 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Jacques Momha: 400 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Sezai Zehiroðlu: 375 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Alparslan Erdem: 500 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Serkan Çalık: 150 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
LaBinot Harbuzi: 750 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Bekim Balaj: 200 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Bilal Çubukçu: 300 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Debatik Curri: 400 Bin Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.
Mehmet Kara: 300 Bin Euro'ya alındı, 100 Bin Euro'ya satıldı.
Randall Azofeifa: 1 Milyon 600 Bin Euro'ya, bonservissiz satıldı.
Ermin Zec: 2,25 Milyon Euro'ya alındı, 2013-14 sezonu sonunda sözleþmesi bitti.
Ante Kulusic: 400 Bin euro'ya alındı, 2013-14 sezonu sonunda sözleþmesi bitti.
*Adamu Mohammed: 4,5 Milyon Euro'ya alındı, bonservissiz satıldı.

* Sadece birkaç maçta Gençlerbirliði forması giyen, ardından da birkaç kere kiralanıp ücretsiz olarak gönderilen Adamu Mohammed için, transfermarkt.com ve en.wikipedia'da Kırmızı-Siyahlı yönetimin 4,5 Milyon Euro ödendiði bilgisi var. Bu yüksek rakam bana çok da inandırıcı gelmese de, not düþmekte fayda var.

Burada bir parantez daha açmak gerekiyor. Kar yapılarak satılan futbolcular genel olarak Anadolu kulüpleri için övünme olanaðı tanıdıðı için bu bilgileri yakalamak ne kadar kolaysa, zararına yapılan transfer rakamlarına ulaþmak ise bir o kadar zor oluyor. Bu yüzden ne kadar bonservisi ödendiðini bulamadıðım ama Gençlerbirliði’nden bedelsiz olarak gönderilen Christophe Lepoint, Sammy Steve Gtari, Daniel Addo, Nicolas Miroslav Peric, Hurþut Meriç, Mile Jedinak, Cem Atan, Emre Balak, Patiyo Tambwe, Erdal Kılıçaslan, Franck Mawuena, Ümit Eminoðlu, Shane Smeltz gibi birçok yabancı ve gurbetçi futbolcunun da üstteki listede yerini alması gerektiðini hatırlatmak gerek.

2013-2014 Sezonu

2013-2014 sezonu sonunda Gençlerbirliði’nin elinde 9 yabancı futbolcu (Milan Smiljanic, Bogdan Stancu, John Dahlin, Artem Radkov, Radosav Petrovic, Nemanja Tomic, Dusco Tosic, Dejan Lekic, Ekigho Ehiosun) bulunuyor. 2’si ücretsiz olarak transfer edilen oyunculara ödenen toplam bonservis bedeli 5 milyon 790 bin Euro. Bu futbolculardan sadece Stanku’nun parladıðını düþünürsek büyük bir zararın kapıda olduðunu tahmin etmek pek zor olmasa gerek.

Son 5 Sezonda Yapılan Transfer Deðerleri

Sezon baþında satılan ve transfer edilen futbolcuların bonservis bedellerine göre son 5 sezonun rakamları þöyle;

2009-2010 sezonunda Engin Baytar ve James Troise'den 900 bin Euro kazanan Gençlerbirliði, Sezai Zehiroðlu, Alparslan Erdem, Labinot Harbuzi ve Serkan Çalık için 1 milyon 775 bin Euro bonservisi ödedi.

2010-2011 sezonu öncesinde sadece Burhan Eþer’i 600 bin Euro’ya Eskiþehirspor’a satmayı baþaran kulüp, buna karþılık, 6 futbolcuya (Bekim Balaj, Ante Kulusic, Debatik Curri, Ermin Zec, Joachim Mununga, Randall Azofeifa) tam 6 milyon 350 bin Euro bonservisi ödedi.

2011-2012 sezonu öncesi Mustafa Pektemek ve Orhan Þam'ı flaþ rakamlara satarak 7 milyon 500 bin Euro kazanan Kırmızı-Siyahlı yönetim, transfer ettiði futbolculara bonservisi ödemedi ve transfer konusunda en karlı sezonlarından birini yaþadı.

2012-2013 sezonuna baþlarken sadece Soner Aydoðdu’yu satabilen ve 2 milyon 250 bin Euro kasasına koyan yönetim, buna karþılık transfer ettiði 6 futbolcuya (Dejan Lekic, Mehmet Kara, Dusco Tosic, Jimmy Durmaz, Nemanja Tomic, Radosav Petrovic) toplam 4 milyon 580 milyon Euro bonservis bedeli ödedi.

Geçen sezon öncesi, Aykut Demir ve Mehmet Kara’dan 3 milyon Euro kazanan Gençlerbirliði, 6 futbolcuyu (Artem Radkov, Bogdan Stancu, Deniz Naki, Ferhat Görgülü, Mervan Çelik, Johan Dahlin) transfer etmek için 2 milyon 825 bin Euro ödedi.

Burada da bir parantez açıp, yukarıda verilen rakamların sadece bonservis bedelleri olduðunu hatırlatmakta fayda var. Çünkü örneðin bir futbolcu 3 yıl oynadıktan sonra satıldıysa, bu 3 yılda kulübün oyuncuya ödediði paranın da bonservis bedelinden düþülüp yaklaþık “net” karın hesaplanması en doðrusu. Fakat futbolculara yıllık olarak ödenen rakamlara ulaþma þansımız yok. Bu yüzden sadece, futbolculara ödenen yıllık ücretlerin, kulübün üstte bahsettiðimiz satıþ karlarını oldukça azalttıðını belirtmek gerek.

Ýþin Teknik Direktör Boyutu

2004-2005 sezonundan bugüne kadar geçen 10 sezonda Þimþekler’in baþında 14 teknik direktör görev aldı. Yaklaþık ikiþer yıl görev yapan Fuat Çapa ve Mesut Bakkal’ı bir kenara bırakırsak, sezon baþına iki teknik direktör düþüyor. Yani takım kadrosunda yaþanan hızlı deðiþkenlik sadece futbolcularda deðil, teknik direktörlerde de yaþanıyor.

Taraftar

Genel olarak, futbolu bilmesi, centilmen olması, pek de kafaya takmadan eðlenmeyi bilmesi ve en önemlisi kulübün gelir-giderlerine bakarak hayalperest olmak yerine ayakları yere basan düþüncelere sahip olan Gençlerbirliði taraftarlarının neredeyse tamamı, araþtırmanın konusu olan son 10 sezonda kulübü yönetenlerin yaptıkları futbolcu ve teknik direktör hamlelerinden son derece rahatsız. Gençlerbirlikliler, sezon sonu yerlerine altyapıdan ya da dıþarıdan futbolcu bulmadan apar topar parlayan futbolcuların (hem de diðer Anadolu takımlarına göre oldukça ucuz rakamlara) satılmasından, sırf “parlatır satarız” diye, elde bulunanlarla aynı özelliklere sahip futbolcuların transfer edilmesinden, eksik mevkilerin sürekli es geçilmesinden, her sezon sil baþtan takım kurulmasından, saçma sapan nedenlerle teknik direktörlerin gönderilip tüm sistemin sıfırlamasından, hatalardan ders alıp bir kere daha yaþanmaması için önlemler almak yerine, aynı hataların sürekli tekrarlamasından ve tüm bu nedenlerden dolayı Gençlerbirliði’nin sportif bir baþarı elde edememesinden ötürü futboldan soðuma noktasına gelmiþ durumdalar.

Son Söz

Yazının üst tarafında yer alan rakamlar, Gençlerbirliði Spor Kulübünü yönetenlerin bırakın futbolcuları 3’e alıp, 5’e sattıðını, çoðu zaman transferde zarar yaptıklarını ortaya çıkarıyor. Ayrıca bu rakamlar, teknik direktörleri çok para istedi (örneðin Fuat Çapa) ya da transfere çok para harcamamızı istiyor (örneðin Mehmet Özdilek) diyerek gönderip, istikrarlı ve planlı çalıþmaya/büyümeye/çıtaları yükseltmeye imkân tanımayan yönetimin, transfere döktüðü paraları ve altyapısıyla bu kadar övünen bir kulübün kadrosunda her sezon ortalama 10 yabancı futbolcu bulunması tezatlıðını akla getiriyor.

Orjinal yayın linki: http://www.mehmetalicetinkaya.com/20...5e-satiyor-mu/